Alimenty bez prawnika: Co mówić na rozprawie sądowej?

Podjąłeś decyzję o złożeniu pozwu o alimenty. Potrzebujesz wsparcia drugiego rodzica w wychowaniu i utrzymaniu Waszego dziecka. Starasz się poradzić sobie bez prawnika, ale być może nie wiesz nawet, jak się do tego zabrać, czego możesz się spodziewać na sprawie.

Nie wiesz, jakie pytania może zadać sędzia i co masz mówić. Nie wiesz, jak się przygotować do sprawy. Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule. Wiedza ta pomoże Ci lepiej przygotować się do rozprawy w sądzie samodzielnie, bez prawnika i z większym spokojem podchodzić do całego procesu.

Jaka jest różnica między sprawą a rozprawą?

Sprawa:

• Odnosi się do ogólnego pojęcia kwestii lub problemu podlegającego rozpatrzeniu w sądzie. Może to być sprawa cywilna, karna, administracyjna itp.
• "Sprawa" może obejmować cały proces sądowy od momentu wniesienia pozwu lub oskarżenia do momentu wydania wyroku.
• Przykład użycia: "Sprawa Kowalskiego przeciwko Nowakowi została rozstrzygnięta na korzyść Kowalskiego."

Rozprawa:

• Jest to konkretna część postępowania sądowego, podczas której strony (powód i pozwany lub oskarżyciel i oskarżony) przedstawiają swoje argumenty przed sądem, składają dowody, przesłuchują świadków itp.
• Rozprawa odbywa się w określonym dniu i godzinie w sądzie i jest prowadzona przez sędziego lub skład sędziowski.
• Przykład użycia: "Rozprawa w sprawie Kowalskiego odbędzie się 10 stycznia o godzinie 10:00."

Podsumowując, "sprawa" odnosi się do ogólnego postępowania sądowego, podczas gdy "rozprawa" jest konkretnym etapem tego postępowania, w którym strony prezentują swoje argumenty przed sądem.

Jak przygotować się do rozprawy alimentacyjnej?

Zbierz dokumentację: Przygotuj wszystkie dokumenty, które mogą być potrzebne w sądzie. Mogą to być m.in.:

• Zaświadczenia o zarobkach
• Wyciągi bankowe
• Dowody na ponoszone wydatki związane z dzieckiem (np. rachunki za lekarza, szkołę, zajęcia dodatkowe)
• Wydruk PDF z kalkulatora alimentów

Przygotuj się emocjonalnie: Sprawy o alimenty mogą kosztować Cię wiele emocji. Warto zastanowić się nad wsparciem psychologicznym, rozmową z bliskimi, postarać się wyciszyć i uspokoić, nawet jeśli druga strona przyprowadzi zastęp prawników.

Przygotuj argumenty: Zastanów się, jakie koszty utrzymania dzieci ponosisz i ile czasu im poświęcasz. Zweryfikuj w kalkulatorze alimentów i zrób sobie wydruk, aby łatwiej Ci było uporządkować potrzeby dziecka i ponoszone koszty. Przygotuj konkretne argumenty i dowody.

Bądź uczciwy: W sądzie ważna jest uczciwość. Nie przekręcaj faktów ani nie ukrywaj informacji. To może się obrócić przeciwko Tobie.

Przygotuj się na kompromis: Czasami warto rozważyć mediację lub porozumienie pozasądowe. Może to być szybszy i mniej stresujący sposób rozwiązania sprawy.

Zapoznaj się z procedurą sądową: Jeśli nigdy wcześniej nie byłeś w sądzie, warto dowiedzieć się, jak przebiega rozprawa i czego się spodziewać.

Obecność osoby bliskiej: Podczas sprawy o alimenty na sali rozpraw w charakterze publiczności może przebywać bliska dla Ciebie osoba, stanowiąc wsparcie emocjonalne.

Wezwanie na salę rozpraw

Pewnie się zastanawiasz, czego się możesz spodziewać na rozprawie o alimenty. Spokojnie! Sędzia przeprowadzi Cię krok po kroku. Zostaniesz wezwany na salę rozpraw wraz z drugą stroną, oraz ewentualnie wszystkimi innymi, którzy otrzymali wezwanie na sprawę (np. świadkowie). Sędzia Przewodniczący weryfikuje tożsamość stron i świadków. Osoby, które uczestniczą w sprawie w charakterze publiczności, nie muszą okazywać dowodu tożsamości.

Gdzie usiąść?

Jako strona musisz zająć miejsce po prawej lub lewej stronie sądu. Publiczność siedzi w ławkach ustawionych zazwyczaj na wprost.

Jeśli Ty złożyłeś pozew, patrząc w kierunku sędziego, kieruj się do miejsca po lewej stronie. Jeśli zostałeś pozwany, usiądź po swojej prawej stronie.

Jednak bez stresu! — wiele osób w tej kwestii się myli — sąd wskaże Ci właściwe miejsce, jeśli nie będziesz wiedział, gdzie usiąść.

Przedstawienie roszczeń

Od tego etapu na życzenie sądu świadkowie opuszczają salę rozpraw. Nikt, kto zostanie na sali, nie będzie mógł być świadkiem w tej sprawie.

Następnie sąd prosi stronę powodową o przedstawienie swoich roszczeń. Najlepiej dla przebiegu procesu by było, żeby pokrywały się one z tym, co zostało wskazane w pozwie. Jeśli jednak nastąpiły istotne okoliczności do zmiany roszczeń, można je nieznacznie zmodyfikować.

W dalszej kolejności przedstawia swe oczekiwania strona pozwana. Ustosunkowuje się ona co do roszczeń powoda, przedstawiając swoje stanowisko w tej sprawie.

Ugoda

Większość spraw o alimenty rozpoczyna się, zainicjowaną przez Sąd, próbą ugody, bądź skierować strony na mediację sądową w obecności mediatora. Mediacja jest dobrowolna i koszt jest stosunkowo niewielki. Przygotuj się więc na ewentualność kompromisu. Sąd będzie usiłował znaleźć złoty środek w sporze, aby zaoszczędzić Wam nerwów i a sobie czasu. Warto rozważyć przyjęcie propozycji Sędziego, ponieważ najprawdopodobniej takie też będzie rozstrzygnięcie sprawy, a nigdy nie wiesz, jak sprawa się potoczy.

Nadmienię, że Sądowi nie chce się zazwyczaj słuchać Waszych sporów i kłótni, i zazwyczaj zmierza do zaniechania tego. Dlaczego?

Załatwione!

Weź pod uwagę, że wynagrodzenie Sędziego nie jest zależne od tego, ile czasu spędzi w Sądzie na wokandach i zależy mu na tym, aby wszystkie sprawy odbywały się szybko, zwięźle z zachowaniem wszystkich wymogów formalnych.

Jak skończy szybciej rozprawę, być może nie będzie musiał po nocach pisać uzasadnień i siedzieć w papierach. Zatem uwierz mi, że nie chce mu się tracić czasu na rzeczy zbędne. Kiedy zasiada w ławie sędziowskiej, zna Waszą sytuację z dokumentów i zazwyczaj już ma pomysł na rozstrzygnięcie.

Warto więc go uważnie wysłuchać. Zastanów się, czy to, co powiesz podczas przesłuchania, istotnie zmieni jego stosunek, czy będzie jedynie uszczegółowieniem tego, co napisałeś w pozwie lub odpowiedzi i nie będzie miał istotnego wpływu na propozycję Sędziego.

Ugoda sądowa zmniejsza ryzyko apelacji

Jeśli strony zgodzą się na kompromis i podpiszą ugodę w obecności Sądu, istnieje niewielkie prawdopodobieństwo, że któraś ze stron podniesie środki odwoławcze. Zmiana stanowiska po podpisaniu ugody musiałaby być spowodowana jakimiś skrajnie istotnymi okolicznościami, bo argumentacja w stylu: takie widzimisię, przemyślenie, konsultacja z prawnikiem, bądź przyjacielem post factum, jest samo w sobie po podpisaniu ugody niepoważne i rzadko bywa w ogóle wzięte pod uwagę. Nikt nie chce dokładać sobie pracy przy ponownym rozpatrywaniu.

Sądowi zależy na tym, aby złożonych apelacji i zażaleń było jak najmniej, bo po pierwsze wtedy musi sporządzać uzasadnienia, po drugie jego praca jest monitorowana pod kątem realizacji wymogów formalnych, co jest jego kluczowym obowiązkiem. Zawarcie zatem ugody przez strony jest dla niego dużą korzyścią.

Chce i dla Was dobrze sugerując, jakie będzie finalne rozstrzygnięcie.

Sąd szczegółowo zapoznał się przed sprawą z aktami. Zna Wasze oczekiwania, co do alimentów, sformułowane w pozwie, odpowiedzi na pozew, załączonych dokumentach i dowodach. Ma już najprawdopodobniej w głowie ewentualne rozstrzygnięcie.

Jeśli Wasze roszczenia i stanowiska nie zmieniły się w stosunku do tego, co przedstawiliście, prawdopodobne rozstrzygnięcie będzie podobne do złożonej propozycji w ugodzie. Może się częściowo różnić zależnie od determinacji stron, jednak różnica może nie być istotna.

Zatem zastanów się, czy warto dążyć na tym etapie uparcie do niewiele korzystniejszych w najlepszym wypadku rozwiązań. Sąd nie chce nikogo skrzywdzić, jego założeniem jest sprawiedliwość, więc rzadko się zdarza, że ktokolwiek dostaje 100% tego, o co wnosi, jeśli druga strona stawia duży opór.

Koszty zastępstwa procesowego

W sytuacji, gdy któreś z Was przyjdzie z prawnikiem, musi mieć twarde dowody, żeby wygrać tak, aby druga strona pokrywała koszty zastępstwa procesowego. Sąd będzie starał się nie skrzywdzić drugiej strony, żeby nie ponosiła kosztów czyjegoś pełnomocnictwa. Dlatego jeśli myślisz, że weźmiesz mecenasa, który wygra sprawę jako profesjonalista, a druga strona pokryje koszty, możesz się grubo przejechać.

Pamiętaj, że jeśli byś ustalił z pełnomocnikiem wynagrodzenie zależne od ilości rozpraw, nie zależałoby mu zbytnio na ugodzie.

20 minut i po sprawie

Zatem jeśli taką propozycję przyjmiesz, sprawa zakończy się zgodnie z zasadą win-win i najprawdopodobniej po 20 min opuścisz gmach Sądu z podniesioną głową i spokojem ducha. Do przesłuchania w ogóle nie przystąpisz.

Jeśli jednak postanowicie inaczej, czeka Was przesłuchanie.

Przesłuchanie - O co pyta Sąd?

Najpierw przesłuchana zostaje strona powodowa, potem pozwana. Czy masz prawnika, czy występujesz o alimenty bez prawnika, będziesz musiał/musiała odpowiedzieć na serię pytań sądu.

Przesłuchanie zaczyna się od odpowiedzi na pytania zadawane przez Sędziego. Następnie strona, która zeznaje ma czas na swobodną wypowiedź. W każdej chwili za zgodą Sądu można dodać oświadczenie do zeznań strony. Po zakończonych zeznaniach można bez prawnika zadawać stronie przeciwnej pytania, bądź ustosunkować się do jej wypowiedzi.

Pytania na sprawie o alimenty do stron

Tożsamość

1. Proszę podać swoje pełne imię i nazwisko.
2. Ile ma Pan/Pani lat?
3. Jaki jest Pana/Pani adres zamieszkania?

Zawód i kwalifikacje

1. Jaki jest Pana/Pani wyuczony zawód?
2. W jakim zawodzie Pan/Pani obecnie pracuje?
3. Jak długo pracuje Pan/Pani w obecnym miejscu pracy?
4. Czy posiada Pan/Pani jakieś dodatkowe kwalifikacje lub certyfikaty związane z zawodem?

Sytuacja finansowa

1. Jakie są Pana/Pani dochody?
2. Czy posiada Pana/Pani inne źródła dochodów poza pracą?
3. Jakie są Pana/Pani miesięczne wydatki?
4. Czy posiada Pana/Pani inne dzieci, które jest zobowiązany/a utrzymywać?

Sytuacja zdrowotna

O choroby przewlekłe i niepełnosprawność

• Czy cierpi Pan/Pani na jakiekolwiek choroby przewlekłe lub dolegliwości, które wpływają na jej zdolność do pracy lub codziennego funkcjonowania?
• Czy posiada Pan/Pani orzeczenie o niepełnosprawności? Jeśli tak, to jaki jest stopień niepełnosprawności i jak wpływa on na możliwość podjęcia zatrudnienia lub wykonywania pracy?

O potrzebę specjalnej opieki czy leczenia

• Czy wymaga Pan/Pani regularnej specjalistycznej opieki medycznej lub terapii?
• Jakie są miesięczne koszty związane z tym leczeniem lub opieką?
• Czy istnieją jakiekolwiek dodatkowe wydatki związane z opieką zdrowotną, takie jak zakup sprzętu medycznego, specjalistycznych środków czy dojazdy na terapie?

Co mówić na sprawie o alimenty?

Swobodna wypowiedź:

Podczas swoich zeznań skup się na przedstawieniu wszystkich kosztów i zobowiązań, jakie ponosisz. Uzasadnij wszystkie wydatki, o których wspomniane zostało w pozwie o alimenty. Warto mieć zestawienie kosztów, żeby się nim posiłkować, np. wydruk PDF z kalkulatora alimentów.

Jeśli dziecko ma jakąś potrzebę, a Ciebie na jej realizację nie stać, uzasadnij! Nie musisz mieć żadnych dowodów, faktur, na jej potwierdzenie, bo ta potrzeba nie jest zaspokojona. Uzasadnij, że jest ona konieczna dla prawidłowego rozwoju psycho - fizycznego, jeśli oczywiście jest to zgodne z prawdą.

Powołaj się na argument, ile czasu poświęcasz dziecku, a ile czasu poświęca drugi rodzic. Czy uczestniczy w codziennym życiu dziecka? Czy wozi do szkoły, na zajęcia, do lekarza? Czy zostaje z dzieckiem, gdy jest chore? Wskaż, w jakim stopniu dzielicie się opieką.

Istotną okolicznością jest to, czy drugi rodzic kupuje dziecku cokolwiek z własnej woli, czy finansuje kolonie, książki do szkoły, czy zabiera do kina, organizuje wspólny czas.

Jeśli drugi rodzic jest w korzystniejszej sytuacji finansowej, powołaj się na jego poziom życia. Kluczowym argumentem przy zasądzaniu alimentów jest "zasada równej stopy życiowej".

Pytania na sprawie o alimenty do powoda

• Czy otrzymuje Pan/Pani jakiekolwiek środki od pozwanego na utrzymanie dziecka?
• Czy pobiera Pan/Pani jakiekolwiek świadczenie społeczne na dziecko?

O koszty utrzymania dziecka

O mieszkanie:

• Jakie są miesięczne koszty utrzymania mieszkania?
• Czy płaci Pan/Pani czynsz? Jeśli tak, to ile wynosi?
• Jakie są inne koszty związane z mieszkaniem, takie jak prąd, gaz, woda?

O wyżywienie:

• Ile miesięcznie wydaje Pan/Pani na jedzenie?
• Czy dziecko ma specjalne potrzeby żywieniowe lub diety?

O odzież i obuwie:

• Ile średnio wydaje Pan/Pani miesięcznie na odzież i obuwie dla dziecka?

O koszty zdrowotne:

• Czy dziecko ma jakieś przewlekłe choroby wymagające regularnych wizyt lekarskich lub leków?
• Ile wynoszą miesięczne koszty leczenia i leków dla dziecka?

O edukację:

• Czy dziecko uczęszcza do płatnej szkoły lub przedszkola?
• Jakie są koszty związane z edukacją dziecka, takie jak wyprawka szkolna, wycieczki, zajęcia dodatkowe?

O inne koszty:

• Czy dziecko uczestniczy w dodatkowych zajęciach lub kursach? Jeśli tak, to jakie są z tym związane koszty?
• Jakie są miesięczne koszty związane z komunikacją (np. bilety, paliwo)?
• Czy są jakieś inne regularne wydatki związane z utrzymaniem dziecka?

O sytuację życiową:

• Czy są jakieś wyjątkowe okoliczności, które wpływają na koszty utrzymania dziecka?
• Jakie są Państwa plany na przyszłość w zakresie zapewnienia środków do życia dla dziecka?

Pytania na sprawie o alimenty do pozwanego

Co do relacji z dzieckiem

1. Jak często widuje się Pan/Pani z dzieckiem?
2. Czy regularnie uczestniczy Pan/Pani w życiu dziecka, np. w wydarzeniach szkolnych, spotkaniach z nauczycielami?
3. Czy pomaga Pan/Pani dziecku w codziennych obowiązkach, takich jak odrabianie lekcji?
4. Czy utrzymuje Pan/Pani kontakt z dzieckiem, gdy nie jesteście razem, np. przez telefon czy internet?
5. Jakie wydatki ponosi Pan/Pani na rzecz dziecka podczas wspólnie spędzanego czasu?
6. Czy były okresy, w których nie miał Pan/Pani kontaktu z dzieckiem? Jeśli tak, dlaczego?
7. Jakie są Pana/Pani plany dotyczące przyszłości relacji z dzieckiem?
8. Czy jest Pan/Pani świadomy bieżących potrzeb dziecka, takich jak wydatki na szkołę, ubrania czy zajęcia pozaszkolne?
9. Czy w przeszłości dokonywał Pan/Pani jakichkolwiek płatności na rzecz dziecka lub jego opieki?
10. Czy jest coś, co utrudnia Panu/Pani regularne spotkania z dzieckiem lub uczestniczenie w jego życiu?

Pytania o wcześniejsze ustalenia i płatności

1. Czy były wcześniej jakieś ustalenia dotyczące alimentów na rzecz dziecka?
2. Jeśli tak, to jakie były te ustalenia i kiedy zostały zawarte?
3. Czy regularnie dokonywał Pan/Pani płatności zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami?
4. Czy zdarzały się okresy, w których opóźniał się Pan/Pani z płatnościami? Jeśli tak, to dlaczego?
5. Jakie były kwoty wcześniejszych płatności alimentacyjnych?
6. Czy były jakieś dodatkowe ustalenia dotyczące opieki nad dzieckiem lub innych kosztów związanych z jego wychowaniem?
7. Czy wszystkie wcześniejsze zobowiązania alimentacyjne zostały uregulowane?
8. Czy korzystał Pan/Pani z pomocy prawnika lub mediatora podczas wcześniejszych ustaleń?
9. Czy były jakieś trudności w komunikacji z drugim rodzicem podczas ustalania kwoty alimentów?
10. Czy ma Pan/Pani możliwość podjęcia dodatkowej pracy, czy innych form zarobkowania?
11. Czy jest Pan/Pani otwarty na renegocjację kwoty alimentów lub innych warunków związanych z opieką nad dzieckiem?

Inne pytania sądu na sprawie o alimenty

Oświadczenia świadków

• Czy są jakieś świadectwa osób trzecich, które mogą potwierdzić sytuację finansową czy życiową jednej ze stron?

Przedstawienie dokumentów potwierdzających sytuację finansową i życiową

• Sąd będzie chciał zobaczyć dokumenty, takie jak wyciągi bankowe, zaświadczenia o zarobkach, rachunki i inne, które potwierdzają sytuację finansową stron.

Czy sprawa o alimenty może odbyć się bez pozwanego?

Sprawa o alimenty może odbyć się bez udziału pozwanego. W polskim prawie istnieje możliwość przeprowadzenia postępowania alimentacyjnego nawet w sytuacji, gdy pozwany nie stawi się na rozprawę lub nie bierze aktywnego udziału w postępowaniu. Nazywa się to postępowaniem zaocznym.

Kluczowe warunki:

1. Sąd musi prawidłowo zawiadomić pozwanego o toczącym się postępowaniu.
2. Jeśli pozwany nie stawi się na rozprawę mimo prawidłowego powiadomienia, sąd może wydać wyrok zaoczny.
3. W wyroku zaocznym sąd może uwzględnić powództwo w całości lub w części.
4. Pozwany ma prawo złożyć sprzeciw od wyroku zaocznego w ciągu 2 tygodni od jego doręczenia.

Nie można natomiast wnioskować o rozpoznanie sprawy o alimenty bez udziału pozwanego, ma on bowiem prawo do obrony. Można natomiast wnosić o rozpoznanie w trybie zaocznym, gdy się pozwany nie stawi, więc w tym rozumieniu sprawa o alimenty może odbyć się bez udziału pozwanego.

Etykieta na sali rozpraw

Dekalog:

1. Punktualność: Zawsze przybywaj na czas na rozprawę. Spóźnienie może być postrzegane jako brak szacunku dla sądu i innych uczestników procesu.

2. Odpowiedni strój: Ubierz się stosownie i zachowawczo. Unikaj zbyt krzykliwych kolorów, nadmiernych dekoracji czy nieodpowiednich ubrań.

3. Uszanowanie powagi Sądu: Zwracaj się do Sądu w odpowiedni sposób, tj. "Wysoki Sądzie", a nie "Panie/Pani Sędzio", a nie daj, Boże, "Sędzino", o zgrozo! (Sędzina to żona Sędziego)

4. Nie przerywaj innym: Kiedy ktoś inny mówi, nie przerywaj i nie komentuj. Nie odzywaj się nieproszony.

5. Mów wyraźnie i spokojnie: Kiedy przyszedł Twój czas, aby mówić, rób to wyraźnie i spokojnie. Pamiętaj, że protokolant to zapisuje, musi zdążyć.

6. Nie używaj wulgaryzmów: Unikaj używania nieodpowiedniego języka, wulgaryzmów czy obraźliwych słów.

7. Wyłącz telefon komórkowy: Przed wejściem na salę sądową upewnij się, że Twój telefon jest wyłączony lub ustawiony w trybie cichego dzwonienia.

8. Bądź uprzejmy dla wszystkich: Traktuj wszystkich uczestników procesu, w tym przeciwną stronę, z szacunkiem i uprzejmością.

9. Nie jedz, nie pij i nie żuj gumy: W sali sądowej zachowuj powagę i nie spożywaj jedzenia, napojów, ani nie żuj gumy.

10. Zachowaj spokój: Nawet jeśli sytuacja staje się napięta lub emocjonalna, staraj się zachować spokój i nie reagować impulsywnie.

Podsumowanie

Rozprawa alimentacyjna nie jest aż tak skomplikowanym procesem i spokojnie poradzisz sobie samodzielnie, bez prawnika. Wymaga to natomiast to dokładnego przygotowania i przedstawienia odpowiednich dowodów oraz uważnego sporządzenia pozwu.

Ważne jest, aby być świadomym swoich praw i obowiązków i wykorzystać je na swoją korzyść.

Jak wykorzystać je na swoją korzyść?

Skonsultuj się z prawnikiem

Wzór pozwu o alimenty

Pozostałe artykuły