Rozwód a dzieci

Rozwód to proces, który z pewnością wpływa na wszystkich jego uczestników, zwłaszcza na dzieci. Konflikty, które często towarzyszą temu wydarzeniu, mają negatywny wpływ na emocjonalne dobro dziecka, powodując niepokój, stres oraz lęk. 

Dlatego tak istotne jest, aby rodzice, którzy podejmują decyzję o rozwodzie, nie tylko kontrolowali swoje emocje, ale także zdawali sobie sprawę z konsekwencji swoich działań i ich wpływu na dzieci.

Mając na uwadze powyższe, warto jak najwięcej kwestii dotyczących dzieci ustalać między sobą i maksymalnie skrócić cały proces, aby nie były one świadkami dodatkowych, stresujących sytuacji. 

Dla dzieci rozwód jest sam w sobie traumatycznym doświadczeniem, dlatego tak istotne jest, aby rodzice zawsze kierowali się dobrem i potrzebami swoich pociech, zarówno w trakcie samego rozwodu, jak i po jego zakończeniu.

Prawa rodzicielskie

Jedną z podstawowych kwestii dotyczących dzieci, która jest ustalana podczas rozwodu, jest to, kto będzie sprawował władzę rodzicielską i w jakim zakresie. Sąd z uwzględnieniem przede wszystkim dobra dzieci, jak również oczekiwań stron może orzec:

1)  pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom,

2) pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, a ograniczenie drugiemu, co do niektórych obowiązków,

3)  pozbawienie władzy jednego z rodziców.

Sąd w skrajnych sytuacjach może ograniczyć, zawiesić, lub pozbawić praw rodzicielskich oboje rodziców, czego można dowiedzieć się z artykułu Wszystko o prawach rodzicielskich.

Pełna władzy rodzicielska dla obojga rodziców

Sąd może pozostawić rodzicom wspólną opiekę nad dzieckiem, jeśli uzna, że jest to w najlepszym interesie dzieci. W takiej sytuacji rodzice podejmują wspólne decyzje dotyczące wychowania i opieki nad dziećmi, a one mogą mieszkać u rodziców na zmianę, bądź u jednego z nich.

Sąd bierze pod uwagę wiele czynników, takich jak relacje między rodzicami i dziećmi, zdolność rodziców do współpracy, możliwość zapewnienia odpowiednich warunków życia i ich zdolność do zapewnienia im stabilnego środowiska.

Warto pamiętać, że wspólna opieka nad dziećmi wymaga współpracy i komunikacji pomiędzy rodzicami, a decyzje dotyczące dzieci powinny być podejmowane w ich najlepszym interesie. 

Dlatego też jeżeli rodzice chcą zabiegać o taką formę sprawowania władzy rodzicielskiej, zobligowani są do przedstawienia porozumienia rodzicielskiego, w którym zawarte będą wspólne postanowienia, co do planu sprawowania opieki.

W przypadku braku zdolności rodziców do współpracy, sąd może zmienić decyzję i przydzielić opiekę nad dziećmi jednemu z rodziców. 

Ograniczenie, co do współdecydowania o istotnych sprawach 

Jeśli sąd uzna, iż rodzice nie są w stanie się porozumieć, wówczas może zasądzić wyłączną opiekę jednemu z rodziców, a co za tym idzie - ogranicza ją drugiemu w pewnym zakresie. Zazwyczaj w wyrokach sądu widnieje zapis: ograniczenie władzy rodzicielskiej do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka.

 Nie należy wtedy kruszyć kopii, obrażać się, czy unosić dumą - sąd na podstawie przeprowadzonych badań, wywiadów środowiskowych ocenia, który z rodziców ma lepszą więź z dzieckiem i predyspozycje do opieki nad nim. 

Podejmuje decyzję o ustanowieniu wyłącznej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i obligatoryjnie ogranicza ją drugiemu. Dzieje się często tak wówczas, gdy rodzice nie znajdują porozumienia w podstawowych kwestiach dotyczących dzieci. 

Nie świadczy to o tym, że któreś z nich jest lepsze lub gorsze, po prostu dla dobra dzieci sąd chce uniknąć konfliktów i ułatwić rodzicowi, który będzie sprawował opiekę, załatwianie wszelkich spraw urzędowych, podejmowania decyzji w sprawach zdrowia dzieci, czy też obowiązku szkolnego. 

Często bywa tak, że jeden z rodziców przebywa za granicą, lub mieszka w innym mieście. Wspólne sprawowanie władzy rodzicielskiej obliguje często do wyrażenia zgody własnoręcznymi podpisami obu rodziców, co w takiej sytuacji może być problemem.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców

W niektórych sytuacjach, sąd może pozbawić jednego z rodziców praw rodzicielskich. Oznacza to, że dany rodzic traci wszelkie prawa i obowiązki związane z opieką nad dziećmi. Pozbawienie praw rodzicielskich jest stosowane tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne.

Jednym z powodów, dla których sąd podejmuje taką decyzje, jest nadużywanie władzy rodzicielskiej. Jest to sytuacja, w której rodzic stosuje przemoc fizyczną, emocjonalną lub psychiczną wobec dzieci, co może mieć długotrwałe i poważne konsekwencje.

Tak samo poważny jest zarzut stosowania przemocy fizycznej, takiej jak znęcanie się nad dziećmi, bicie ich, popychanie, jak i przemocy emocjonalnej, w której rodzic zastrasza, krytykuje, ośmiesza lub ignoruje dzieci.

Kolejną przyczyną utraty praw rodzicielskich jest zaniedbywanie potrzeb dzieci. Oznacza to, że rodzic nie zapewnia im odpowiedniego wyżywienia, opieki medycznej, mieszkania, ubrania lub dostępu do edukacji. O obowiązkach rodzica i prawach dzieci stanowi Konwencja Praw Dziecka.

Ostatnią przesłanką, która decyduje o pozbawieniu praw rodzicielskich, jest trwała przeszkoda po stronie rodzica, która uniemożliwia sprawowania władzy rodzicielskiej. Może to być zaginięcie rodzica, odbywanie kary pozbawienia wolności, lub długotrwała choroba.

Podsumowując w każdym przypadku, decyzja o ograniczeniu lub pozbawieniu praw rodzicielskich jest podejmowana przez sąd w trosce o dobro dzieci. Sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności, potrzeby dzieci, ich bezpieczeństwo, a także sposób, w jaki rodzice je traktują i jakie decyzje podejmują w ich sprawie.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej a alimenty

Należy przy tym pamiętać, że ograniczenie, zawieszenie, czy pozbawienie praw rodzicielskich nie oznacza zakończenia obowiązku alimentacyjnego. Niezależnie od decyzji sądu co do sprawowania opieki rodzicielskiej, na rodzicu spoczywa obowiązek alimentacyjny.

Badanie OZSS

Badanie OZSS (Opiniodawczy Zespół Specjalistów Sądowych) polega na ocenie sytuacji rodzinnej i opiekuńczej, zazwyczaj w sprawach rozwodowych, dotyczących ustalenia kontaktów i władzy rodzicielskiej.

 W skład zespołu wchodzą specjaliści z różnych dziedzin, takich jak psychologia, pedagogika, pediatria, medycyna rodzinna i inne, którzy przeprowadzają badanie i wydają opinie na temat więzi między dzieckiem a rodzicami oraz ich kompetencji wychowawczych. 

Sąd może sam skierować rodzinę na badanie, a także każda ze stron postępowania może złożyć wniosek o badanie. Zakres badań jest określany przez sąd, a rodzic może złożyć wniosek o ustalenie dodatkowych okoliczności. Wyniki badania są brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji sądu i jest to kluczowe narzędzie przy rozsądzaniu o władzy rodzicielskiej.

>>Badanie OZSS - co powinieneś wiedzieć?<<

Czy sąd może rozdzielić rodzeństwo po rozwodzie? 

Jest to pytanie, które bardzo często zadają sobie rodzice. W sytuacji, gdy para małżeńska posiada więcej niż jedno dziecko, wydanie wyroku rozwodowego oznacza konieczność podjęcia decyzji o podziale opieki nad dziećmi, kontaktach po rozwodzie oraz o świadczeniach na rzecz dzieci. Wszystko to w trosce o dobro małoletnich potomków. Jednak co w sytuacji, gdy dobro dziecka wymaga rozdzielenia rodzeństwa?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi jasno, że "rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia" (art. 107). W praktyce oznacza to, że rozdzielenie rodzeństwa przy rozwodzie jest dopuszczalne, ale tylko w sytuacji, gdy jest to w interesie i dobru dziecka. 

Tę kwestię potwierdza również orzecznictwo sądów, które rozdzielenie rodzeństwa traktują jako ostateczność. Warto podkreślić, że dobro dziecka obejmuje nie tylko jego rozwój fizyczny, ale również moralny, duchowy oraz względy materialne. Dlatego też każda decyzja w tej kwestii powinna być dokładnie przemyślana i oparta na rzetelnej analizie sytuacji.

Alimenty na dzieci

Kolejną kwestią niemniej istotną w procesie rozwodowym jest ustalenie kosztów utrzymania dzieci i ich podziale pomiędzy rodziców. Sąd orzeka o obowiązku alimentacyjnym na rzecz każdego z dzieci indywidualnie. 

Wysokość alimentów jest ustalana na podstawie możliwości zarobkowych oraz uzasadnionych potrzeb uprawnionego do ich otrzymywania. W szczególności, sąd bierze pod uwagę potrzeby i możliwości materialne małżonków oraz potrzeby i sytuację życiową dzieci. 

Obowiązek alimentacyjny może być w każdej chwili zmieniony lub uchylony, w zależności od zmiany sytuacji materialnej zobowiązanego do ich płacenia lub uprawnionego do ich otrzymywania.

Jak ustalić wysokość alimentów?

Wyznaczając kwotę alimentów, sąd bierze pod uwagę wiele czynników. Przede wszystkim uwzględnia uzasadnione potrzeby dziecka, takie jak potrzeby zdrowotne, edukacyjne, mieszkaniowe i inne. Oczywiście uwzględnia się wszelkie pasje i zajęcia dodatkowe dzieci. Istotne znaczenie ma sytuacja finansowa dziecka przed rozwodem, ponieważ najlepiej by było dla dobra dziecka, aby z powodu rozwodu rodziców ucierpiało jak najmniej i nie odczuło tego finansowo. Ważnym jednakże czynnikiem są możliwości zarobkowe rodziców.

W ustalaniu wysokości alimentów jest brana sytuacja osobista strony posiadającej obowiązek alimentacyjny, warunki mieszkaniowe, Ilość posiadanych dzieci, ponieważ rodzic na skutek zasądzonych alimentów nie powinien cierpieć niedostatku. Jeśli posiada inne dzieci na utrzymaniu, zobowiązany jest do zapewnienia utrzymania każdego swojego dziecka. 

Pisząc wniosek o alimenty warto skorzystać z kreatora sądowego. Jest to narzędzie, które umożliwia ustalenie wysokości należnych alimentów w łatwy i przejrzysty sposób. Dzięki niemu można uwzględnić wszystkie ważne czynniki, takie jak sytuacja finansowa stron, potrzeby dzieci i osobiste zaangażowanie w ich wychowanie. 

Osobiste zaangażowanie a alimenty

Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dzieci może obejmować nie tylko finansowe wsparcie, ale także osobiste zaangażowanie w opiekę i jego wychowywanie. Każdy z rodziców może być zobowiązany do udziału w codziennym procesie wychowania oraz do zapewnienia utrzymania dziecka zgodnie z jego potrzebami i możliwościami zarobkowymi. 

Jeśli jedno z rodziców w znacząco większym stopniu wkłada trud i staranie w opiekę nad dziećmi, powinno być to uwzględnione w ustalanym obowiązku alimentacyjnym. Rodzic, pod którego wyłączną opieką są dzieci, ma ograniczone możliwości zarobkowe. Musi być dla nich dyspozycyjny, aby stawić się na zebraniu w szkole, aby je odebrać ze szkoły, jeśli jest taka potrzeba, aby pójść do lekarza, czy czasem zostać z dzieckiem w domu, kiedy jest chore. Dlatego z perspektywy rodzica sprawującego władzę rodzicielską nie byłoby uczciwe rozdzielanie kosztów utrzymania dzieci w częściach równych.

Alimenty na dorosłe dziecko

Zazwyczaj alimenty powinny być płacone do momentu, w którym dziecko ukończy 18 lat. Jeśli jednak dziecko jest studentem, alimenty powinny być płacone do czasu ukończenia studiów. Przyjmuje się, że do czasu złożenia egzaminu dyplomowego. Ustawodawca jednakże stanowi, iż dopóki uprawnione do alimentów dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego występuje na wniosek pozwanego decyzją sądu. W innym wypadku może płacić alimenty w nieskończoność. 

W przypadku dziecka niepełnosprawnego, alimenty powinny być płacone do czasu, w którym dziecko nie będzie już wymagać stałego wsparcia finansowego. Ostatecznie, decyzja o wysokości i długości płacenia alimentów zależy od indywidualnej sytuacji rodziny i jest ustalana przez sąd.

Kontakty z dziećmi

Kontakty z dziećmi są ustalane na wniosek rodziców. Jeżeli rodzice chcą, aby były ustalone one sądownie, należy o to zawnioskować. Jeżeli osoba składająca pozew będzie głównie sprawować władzę rodzicielską, tj. dzieci będą zamieszkiwały z nią, nie musi o to wnioskować, ponieważ to w interesie osoby pozwanej leży, aby sąd ustalił kontakty. Może taki wniosek skierować, ale nie musi. To ta osoba, której faktycznie zależy na wyznaczeniu konkretnych dni, świąt, okresów, musi złożyć o to wniosek, jasno precyzując swoje oczekiwania.

 Rodzice mogą nie chcieć, aby sąd rozsądzał o sposobie sprawowania władzy rodzicielskiej. Chcą ustalić tą kwestię ze sobą pozasądowo. Nie ograniczają sobie kontaktów, tak że na przykład rodzic, który nie mieszka z dziećmi, może widywać się z nimi, kiedy chce. Wówczas warto zawrzeć w jednym z punktów w pozwie rozwodowym wniosek o nieorzekanie o kontaktach. Jeśli małżonkowie będą w tej kwestii zgodni, sąd nie będzie się tym zajmował.

Mogą również swoją propozycję złożyć w porozumieniu rodzicielskim, tak jak wszelkie inne kwestie dotyczące sprawowania władzy rodzicielskiej. Jeśli nie wiesz,  w jaki sposób ustalić kontakty, możesz skorzystać z kreatora sądowego, który przeprowadzi Cię przez ten proces.

Miejsce zamieszkania dzieci

W sprawach rozwodowych, sąd bierze pod uwagę dobro dzieci i stara się wybrać rozwiązanie, które będzie dla nich najlepsze. 

Sąd może orzec, że dzieci będą mieszkać wyłącznie u jednego z rodziców. Wówczas w wyroku sąd nie wskazuje konkretnego adresu, tylko jako miejsce zamieszkania dziecka uznaje każdorazowe miejsce zamieszkania rodzica, który będzie sprawował opiekę. 

Porozumienie rodzicielskie

Jeśli sąd dostrzega, iż małżonkowie są zgodni w sprawach dzieci i przedstawią oni porozumienie rodzicielskie, sąd może ustalić miejsce zamieszkania z obojgiem rodziców na stałej bądź zmiennej podstawie. To rodzice decydują o takiej formie rozstrzygnięcia i to oni między sobą muszą ustalić, w jaki sposób będą się dzielić obowiązkami związanymi z wychowywaniem dziecka.

Jeśli rodzice chcą wspólnie sprawować władzę rodzicielską przedstawienie Porozumienia Rodzicielskiego jest obligatoryjne, a przy jego sporządzeniu warto skorzystać z kreatora sądowego. Kreator jest to narzędzie, które pomaga rodzicom przygotować porozumienie zgodnie z ich potrzebami i interesami oraz będzie respektować dobro dziecka. 

Pamiętaj, że porozumienie rodzicielskie jest ważne tylko wtedy, gdy zostanie zatwierdzone przez drugiego rodzica i przede wszystkim sąd. Warto więc skorzystać z kreatora, aby upewnić się, że porozumienie jest sporządzone zgodnie z prawem i zawiera wszystkie istotne dla dobra dziecka kwestie.

Podsumowując

W każdej sprawie wszelkie kwestie są podejmowane przez sąd w oparciu o indywidualne okoliczności, takie jak zdrowie i bezpieczeństwo dzieci, ich potrzeby emocjonalne i edukacyjne, a także możliwości i zasoby rodziców.

Ważne jest, aby rodzice skupili się na dobru dzieci i współpracowali ze sobą, aby zapewnić im jak najlepsze warunki po rozwodzie. W miarę możliwości, warto unikać sytuacji, w których dzieci są wystawiane na stres i niepewność związane z przemieszczaniem się pomiędzy domami rodziców.

Jeśli małżonkom zależy, aby rozwód przebiegł szybko i sprawnie, a ich dzieci jak najmniej na tym ucierpiały, warto ustalić ze sobą możliwie jak najwięcej kwestii i zgodnie przedstawić je sądowi.

Powiązane artykuły