Czy zdrada ma wpływ na podział majątku wspólnego? 💔💼

Podział majątku po rozwodzie to jeden z najbardziej kontrowersyjnych aspektów zakończenia małżeństwa. Często pojawia się pytanie, czy zdrada jednego z małżonków może mieć wpływ na podział dorobku wspólnego. Co do zasady, zdrada nie wpływa bezpośrednio na sposób podziału majątku 🏡, jednak istnieją pewne wyjątki, które mogą zmienić tę sytuację. Najważniejsze jest to, jak sąd rozstrzygnie winę za rozkład pożycia małżeńskiego oraz jak małżonkowie przyczyniali się do powstania majątku.

Czy zdrada ma wpływ na podział majątku? 💔🧐

Podstawową zasadą przy podziale majątku wspólnego jest równość udziałów obu małżonków, o czym stanowi art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO). Jednakże, art. 43 § 2 KRO dopuszcza możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, jeśli istnieją „ważne powody” i jeśli jeden z małżonków w sposób wyraźnie nierówny przyczyniał się do powstania majątku.

Zdrada może być uznana za taki „ważny powód”, jeśli prowadzi do rozwodu z orzeczeniem o winie małżonka zdradzającego. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 2023 r., sygn. akt II CSKP 1401/22, potwierdził, że orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy może być podstawą do ustalenia nierównych udziałów.

Podstawy do ustalenia nierównych udziałów w podziale majątku

Zasadniczo istnieją dwie przesłanki, na podstawie których sąd może orzec o ustaleniu nierównych udziałów w podziale majątku:

Zaistnienie "ważnych powodów" - w praktyce sądowej interpretuje się je jako naganne zachowanie jednego z małżonków, który w sposób rażący i uporczywy zaniedbuje swój udział w tworzeniu lub powiększaniu wspólnego majątku.
Niejednakowy wkład w powstanie majątku – Jeśli zdradzający małżonek dodatkowo zaniedbywał swoje obowiązki finansowe, trwonił majątek (np. poprzez hazard 🎲 lub alkoholizm 🍾), może to prowadzić do nierównego podziału na podstawie art. 43 § 2 KRO.

Jakie mogą być "ważne powody"?

Które sytuacje mogą być uznane za "ważne powody" w kontekście
artykułu 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO)?

Orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy współmałżonka 📜

Gdy sąd orzeka rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków, może to mieć istotny wpływ na podział majątku wspólnego. W praktyce oznacza to, że małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego może otrzymać mniejszą część wspólnego majątku. Wyłączna wina może być orzeczona w przypadkach takich jak: długotrwała zdrada, przemoc domowa, porzucenie rodziny, nałogi niszczące życie rodzinne czy celowe i uporczywe łamanie obowiązków małżeńskich.

Hazard 🃏/Przegrana w grach losowych 🎰

Uzależnienie od hazardu lub nieodpowiedzialne angażowanie się w gry losowe przez jednego z małżonków, prowadzące do znacznego uszczuplenia majątku wspólnego, może być poważnym powodem do nierównego podziału majątku. Obejmuje to systematyczne straty w kasynach, kompulsywne obstawianie zakładów sportowych, nadmierne wydatki na loterie czy gry online, a także zaciąganie długów hazardowych.

Rażąca niegospodarność 📉/ Zakupoholizm🛍️🏷️

Systematyczne marnotrawstwo, brak dbałości o majątek wspólny, podejmowanie nieracjonalnych decyzji finansowych czy kompulsywne zakupy (zakupoholizm) przez jednego z małżonków mogą być podstawą do nierównego podziału majątku.

Wyprowadzanie majątku 🏃💼💸

Celowe działania jednego z małżonków zmierzające do uszczuplenia wspólnego majątku, takie jak: potajemne transfery pieniędzy na ukryte konta, fikcyjne pożyczki dla "znajomych", inwestycje bez zgody współmałżonka, czy zakup kosztowności łatwych do ukrycia.

Jeśli sąd stwierdzi, że jedno z małżonków świadomie i systematycznie wyprowadzało aktywa ze wspólnego majątku, może to stanowić podstawę do przyznania większej części majątku poszkodowanemu małżonkowi, aby zrekompensować straty i nieuczciwe działania drugiej strony.

Alkoholizm/Narkomania/Inne używki🍾💊

Alkoholizm, narkomania lub inne formy uzależnień jednego z małżonków mogą mieć istotny wpływ na podział majątku wspólnego.

W praktyce oznacza to, że jeśli jedno z małżonków systematycznie wydawało znaczące sumy na alkohol, narkotyki, leki psychotropowe lub inne substancje uzależniające, sąd może to potraktować jako istotny czynnik przy podziale majątku.

Uzależnienia nie tylko prowadzą do bezpośrednich strat finansowych poprzez zakup używek, ale często wiążą się też z dodatkowymi kosztami, takimi jak leczenie, utrata pracy, długi czy szkody materialne spowodowane pod wpływem substancji.

Podwójne życie 🕵️

Prowadzenie podwójnego życia przez jednego z małżonków, obejmujące długotrwały, równoległy związek emocjonalny lub seksualny, może stanowić poważną podstawę do nierównego podziału majątku wspólnego.

W praktyce oznacza to, że jeśli jedno z małżonków utrzymywało sekretny związek, często wiąże się to z ukrywaniem wydatków, nieuzasadnionym uszczuplaniem wspólnych zasobów finansowych czy nawet tworzeniem tajnego, równoległego gospodarstwa domowego. Może to obejmować opłacanie mieszkania dla kochanka/kochanki, finansowanie wspólnych wyjazdów, zakup prezentów, opłacanie rachunków czy nawet wsparcie finansowe dla nieślubnych dzieci.

Nieuzasadnione opuszczenie rodziny i zaniedbanie obowiązków małżeńskich 🏡🚶💔

Długotrwałe i nieuzasadnione opuszczenie wspólnego gospodarstwa domowego przez jednego z małżonków może mieć znaczący wpływ na podział majątku podczas rozwodu.

W praktyce oznacza to sytuację, gdy jeden z partnerów dobrowolnie wyprowadza się z domu, zrywa kontakt z rodziną i przestaje aktywnie uczestniczyć w życiu małżeńskim i rodzinnym, nie mając ku temu ważnych powodów, takich jak przemoc domowa czy zagrożenie zdrowia.

Konsekwencje takiego działania są wielowymiarowe: po pierwsze, małżonek, który pozostał, często musi sam dbać o utrzymanie domu, wychowanie dzieci i powiększanie majątku. Po drugie, osoba, która odeszła, zwykle przestaje przyczyniać się do wzrostu wspólnego majątku, a czasem nawet generuje dodatkowe koszty (np. wynajmując osobne mieszkanie).

Jak można domagać się nierównego podziału majątku? 📄⚖️

Zdrada sama w sobie nie wystarczy do ustalenia nierównych udziałów w majątku. Należy złożyć do sądu wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym oraz przedstawić dowody na „ważne powody” nierównego podziału.

Ważne ⚠️

Zgodnie z art. 43 KRO, dopóki nie zostanie złożony wniosek o ustalenie nierównych udziałów, sąd z urzędu przyjmuje równe udziały w majątku wspólnym. Dlatego tak istotne jest złożenie odpowiedniego wniosku i przedstawienie dowodów.

Co sąd bierze pod uwagę przy nierównym podziale majątku? 👨‍⚖️💼

Sąd, rozstrzygając o podziale majątku, bierze pod uwagę nie tylko zarobki małżonków, ale także inne czynniki, takie jak:

Stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego 💰🏋️‍♀️

Sąd oceni, jak każdy z małżonków przyczynił się do zwiększenia wspólnego majątku. Brane są pod uwagę nie tylko zarobki, ale też praca w domu. Na przykład:

Jeśli mąż zarabiał 5000 zł miesięcznie, a żona 3000 zł, ale dodatkowo zajmowała się domem i dziećmi, sąd może uznać ich wkład za równy.
Jeśli jedno z małżonków nie pracowało zawodowo, ale zajmowało się domem i wychowywaniem dzieci, umożliwiając drugiemu rozwój kariery, sąd może to uznać za istotny wkład w majątek wspólny.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 r., sygn. akt III CRN 190/74, podkreślono, że nierówny podział majątku może być uzasadniony nie tylko zarobkami, ale także wkładem w opiekę nad rodziną oraz zarządzanie gospodarstwem domowym.

Nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny 🏠💸

Jeśli jeden z małżonków otrzymał spadek lub darowiznę, co stanowiło jego majątek osobisty i przeznaczył je na potrzeby rodziny, sąd bierze pod uwagę celem ustalenia, w jakim stopniu przyczynił się on do powstania majątku wspólnego.

Umowa majątkowa małżeńska 📄✍️

Sąd przy orzekaniu o nierównym podziale majątku bierze pod uwagę wszelkie zawarte małżeńskie umowy majątkowe, ponieważ one w znacznym stopniu definiują, jak należy dokonać podział majątku:

Małżonkowie mogą ustalić, że pewne składniki majątku pozostaną ich osobistą własnością.
Mogą też określić, w jakich proporcjach będzie dzielony majątek w przypadku rozwodu.
Jeśli taka umowa istnieje, sąd musi ją wziąć pod uwagę przy podziale majątku.

Kiedy sąd może orzec nierówne udziały? 💼🔍

Sąd może orzec nierówny podział majątku tylko wtedy, gdy istnieją wyraźne dowody na to, że wkład małżonków w powstanie majątku był znacząco różny. Musi to być istotna i wyraźnie uchwytna różnica, a nie drobne rozbieżności w zarobkach czy codziennych obowiązkach.

Jakie dowody są potrzebne? 📑

Najmocniejszym dowodem w tej sprawie jest wyrok sądu orzekający o rozwodzie z wyłącznej winy małżonka, w dalszej kolejności wszelkie dowody potwierdzające niegospodarność, rozrzutność lub celowe działanie na szkodę majątku wspólnego. Mogą to być:

Wyciągi bankowe 💳 pokazujące nietypowe lub nadmierne wydatki.
Rachunki i faktury 🧾 za zakupy niezwiązane z potrzebami rodziny.
Dokumentacja medyczna 🏥 potwierdzająca uzależnienia.
Zeznania świadków 👥 (rodziny, przyjaciół, sąsiadów) potwierdzające niewłaściwe zachowania.
Dowody zdrady 💔 (np. korespondencja, zdjęcia, nagrania).
Policyjne raporty 🚔 dotyczące interwencji domowych.
Wyroki sądowe ⚖️ w sprawach karnych lub cywilnych związanych z zachowaniem małżonka.
Dokumenty potwierdzające zaciągnięcie długów 📄 bez wiedzy współmałżonka.
Dowody na ukrywanie dochodów 💰 lub majątku.
Ekspertyzy biegłych 🔍 (np. psychologów, finansistów) oceniające szkody wyrządzone rodzinie.

Kluczowe jest zgromadzenie jak najbardziej wiarygodnych i obiektywnych dowodów, które jasno pokażą sądowi skalę i charakter działań szkodzących majątkowi wspólnemu lub dobru rodziny.

Zdrada a podział majątku: Podsumowanie

Zdrada może wpłynąć na podział majątku, ale tylko w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie małżonka zdradzającego i tylko wtedy, gdy istnieją „ważne powody”.
Podstawą do nierównego podziału majątku są dwa kryteria: orzeczenie winy i nierówny wkład w powstanie majątku.
Sąd analizuje nie tylko zdradę, ale także inne czynniki, takie jak zarządzanie majątkiem czy wkład w opiekę nad rodziną.
Ważne jest złożenie do sądu wniosku o ustalenie nierównych udziałów i przedstawienie dowodów na nierówny wkład małżonków.

Warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem, aby skutecznie dochodzić swoich praw w przypadku rozwodu i podziału majątku wspólnego.